Niebieska Karta - skuteczna pomoc w sytuacjach kryzysowych
Specjalista: Sławomir Adamczewski
Procedura „Niebieskie Karty” to specjalny mechanizm, którego celem jest szybka i skuteczna pomoc dla ofiar przemocy w rodzinie. Obejmuje działania wielu służb i instytucji - chociażby pomocy społecznej czy policji. Może okazać się wsparciem dla osób, które straciły poczucie bezpieczeństwa we własnym domu.
Uruchomienie procedury Niebieskiej Karty
Procedurę Niebieskiej Karty powinny rozpocząć te służby lub osoby, które pierwsze dowiedziały się o przemocy w rodzinie. Może to być:
- funkcjonariusz policji - czy to w trakcie interwencji domowej czy na dyżurze w komisariacie, podczas którego zgłosi się albo osoba pokrzywdzona, albo ktoś, kto zgłasza taką sytuację
- pracownik socjalny - również może rozpocząć procedurę bądź w trakcie wizyty, bądź w placówce pomocy społecznej (np. ośrodku pomocy społecznej lub centrum pomocy rodzinie)
- pracownik oświaty - wtedy, gdy dostanie wiadomość o krzywdzie dziecka albo sam będzie miał takie podejrzenia (np. widząc na ciele dziecka ślady przemocy)
- pracownik ochrony zdrowia – lekarz, pielęgniarka, ratownik medyczny, ale też psycholog czy rehabilitant również mogą rozpocząć procedurę
- członek gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych – np. gdy przeprowadzając procedury związane z leczeniem odwykowym, dowie się o przemocy w rodzinie
Żeby założyć Niebieską Kartę wystarczy zgłosić przemoc w rodzinie którejś z wymienionych służb. Co ważne nie muszą tego robić same ofiary, które często żyją w lęku i nie mają odwagi sięgnąć po pomoc. O takiej kryzysowej sytuacji może poinformować przyjaciel, członek dalszej rodziny, ktoś znajomy czy nawet sąsiad.
Proces zaczyna się od wypełnienia formularza “Niebieska Karta - A”. Zajmuje się tym osoba, która otrzyma zgłoszenie o przemocy w rodzinie lub podejrzeniu, że może ona mieć miejsce. Chociaż w formularzu wskazuje się potencjalne ofiary i sprawców, to na tym nic nie jest przesądzone. Wszystkie informacje są później weryfikowane
To szczególnie istotne, gdy przypuszczamy, że np. u znajomych czy sąsiadów dochodzi do przemocy, ale nie wiemy jak dokładnie wygląda sytuacja. Wtedy również możemy zgłosić taką sprawę.
Co daje Niebieska Karta?
Celem założenia niebieskiej karty jest powstrzymanie przemocy w rodzinie. To początek pracy zespołu interdyscyplinarnego składającego się z różnych organizacji państwowych i społecznych. Umożliwia też skorzystanie z pomocy w obrębie Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie.
Niebieska Karta:
- zapewnia szybką ochronę ofiar przemocy
- ułatwia korzystanie z pomocy odpowiednich służb i instytucji
- pozwala na podjęcie działań wobec osób stosujących przemoc
Wiele osób obawia się rozpoczęcia procedury Niebieskiej Karty. Ponieważ sprawcami przemocy są członkowie rodziny wiele ofiar ma obiekcje przed wdrożeniem formalnych działań. Warto pamiętać, że założenie niebieskiej karty nie jest oznacza rozpoczęcia postępowania karnego czy nawet cywilnego. Jej celem jest wywarcie na rodzinę takiego wpływu, aby ustała w niej przemoc. Może to oznaczać również pracę ze sprawcą przemocy
Ideą Niebieskiej Karty jest koordynowanie działań instytucji i służb powołanych do niesienia pomocy. Chociażby Policji, pogotowie ratunkowego, pomocy społeczne czy placówek medycznych. Celem tych działań jest szybka interwencja i udzielenie wsparcia w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa, zdrowia, a nawet życia.
Rola Policji i różne formy wsparcia
W procedurze Niebieskiej Karty bardzo ważne jest zaangażowanie i rola Policji. Już podczas interwencji funkcjonariusze powinni udzielić wsparcia ofiarom. Jeśli konieczna jest pomoc lekarska policjanci powinni jak najszybciej umożliwić dostęp do niej.
Jeśli sprawca stanowi zagrożenie dla życia, zdrowia czy choćby mienia policjanci mogą taką osobę zatrzymać. Zwłaszcza jeśli grozi ofiarom, że je skrzywdzi. Poza tym powinni zabezpieczyć ślady i dowody przemocy jeśli dojdzie do zgłoszenia przestępstwa
Istotna jest też kwestia prewencji czyli zatrzymania przemocy. Ofiary mogą liczyć na konkretne informacje gdzie i jak szukać dalszej pomocy - np. prawnej czy psychologicznej. W procedurze Niebieskiej Karty policja monitoruje sytuację rodziny, w której doszło do przemocy. To znaczy systematycznie ją odwiedza i sprawdza, czy ofiary są bezpieczne.
Policja odgrywa kluczową rolę w koordynowaniu działań i zapewnieniu odpowiedniego wsparcia rodzinie. Jednak równie istotne są działania innych instytucji - pogotowia ratunkowego czy pomocy społecznej. Każda sytuacja jest inna i w zależności od tego, co się dzieje procedura Niebieskiej Karty może objąć różne działania. Np. pomoc psychologiczną czy nawet zapewnienie na jakiś czas bezpiecznego “dachu nad głową”
Pamiętajmy, że przemoc oddziałuje na wiele osób. Najbardziej dotknięte są oczywiście jej bezpośrednie ofiary. Zostawia jednak niezatarty ślad również na świadkach. W każdej z tych sytuacji niezbędne może okazać się wsparcie terapeutyczne. Specjaliści Przystani z chęcią go Wam udzielą.
Co ważne wielu z nich ma doświadczenie także w formalnym przeprowadzeniu odpowiednich procedur. Na takie wsparcie również możecie liczyć ze strony Fundacji
Autor: